Uiscí LIFE

Is Tionscadal Comhtháite de chuid LIFE AE é Uiscí LIFE, a bhfuil sé d’aidhm aige cuidiú le meath uiscí na hÉireann is mó gan mhilleadh a chur ina cheart.

Cur chuige Uiscí LIFE

Feirmeoirí Foraoiseoirí Úinéirí Tí Údaráis Áitiúla Pobail Eolaithe

Feirmeoirí

Sa chuid seo cuirtear eolas ar fáil d’fheirmeoirí maidir leis an Scéim Íocaíochta Toradh-bhunaithe (RBPS) atá deonach agus píolótach ar cuid lárnach den tionscadal seo í.

RBAPS

Le Scéimeanna Íocaíochta Toradh-bhunaithe ceanglaítear íocaíochtaí le caighdeán timpeallachta feirme, agus leibhéal íocaíochta níos airde a bhíonn ina thoradh ar chaighdeán timpeallachta níos airde.

Cén chaoi a n-oibríonn RBAPS?

I ngnáth RBAPanna amhail Tionscadal Bhoirne, Tionscadal Chromán na gCearc agus Tionscadal an Diúilicín Péarla, déantar measúnú ar chaighdeán na gnáthóige ar an láthair agus úsáid á baint as scórchárta atá deartha go sonrach chun príomhghnéithe gach gnáthóige a mheas.

Léirithe Spéise

Iarrfar ar fheirmeoirí suim a léiriú a bheith rannpháirteach sa tionscadal seo in 2023. Foilseofar sonraí na scéime anseo nuair a bheidh siad críochnaithe.

Foraoiseoirí

Is féidir leis an bhforaoiseacht tionchar a bheith aici ar aibhneacha ar roinnt bealaí, lena n-áirítear: caillteanais dríodair le linn saothrú foraoiseachta nó oibríochtaí plandála; athruithe ar chórais srutha agus ar an tsainghné fhisiciúil trí oibreacha draenála; caillteanais cothaitheach a bhaineann le bruscán a mhiondealú, oibríochtaí toirchithe nó caillteanais amóinia ó na tailte portaigh.

Páirtnéirí Tionscadail

Beidh sé d’aidhm leis an tionscadal na cleachtais bhainistíochta is fearr a chur chun feidhme chun tionchar na foraoiseachta ar chaighdeán an uisce a mhaolú agus léiriú a dhéanamh ar an mbealach is féidir leas a bhaint as na coillearnacha nua dúchasacha a chruthaítear, a n-úsáidtear iad in éineacht le slánachair uisce neamhbhearnaithe chun gnéithe leathnádúrtha buan a chruthú, chun feabhas a chur ar an mbithéagsúlacht agus chun caighdeán an uisce a chosaint.

Eolas Úsáideach

Úsáidfear an Dréachtphlean d’Fhoraoisí agus do Dhiúilicíní Péarla Fionnuisce in Éirinn agus cuirfear leis mar is speiceas iad seo a dteastaíonn na haibhneacha is glaine uathu. Is féidir tuilleadh eolais a fháil faoi thionchar na foraoiseachta ar chaighdeán an uisce sa chuid seo.

Úinéirí Tí

Is as an dabhach shéarachais nó as córais cóireála fuíolluisce tí eile (CCFT) a thagann príomhfhoinse an truaillithe ó thithe, go háirithe, tithe aonair faoin tuath (DWWTS).

Cóireáil Fuíolluisce Tí

Is féidir le Córais Cóireála Fuíolluisce (CCFT) cothaithigh, ábhar orgánach agus miocróib a scaoileadh sa timpeallacht a bhféadfadh tionchar a bheith acu ar chaighdeán an uisce, ar shláinte phoiblí agus ar chaighdeán an tsaoil araon. Ba cheart d’úinéirí tí a chinntiú go bhfuil a CCFT suiteáilte agus cothabháilte i gceart.

Eolas Úsáideach

Cuireann an Ghníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (GCC) eolas agus comhairle iontach agus cuimsitheach ar fáil d’úinéirí tí maidir le gach gné de dhabhcha séarachais agus CCFT ar a suíomh gréasáin. Is féidir rochtain a fháil ar an ábhar seo trí chuairt a thabhairt ar shuíomh gréasáin GCC.

Údaráis Áitiúla

Tá na húdaráis áitiúla ar cheann de na príomhúdaráis atá freagrach as an gCreat-Treoir Uisce (WFD) a chur chun feidhme in Éirinn.

Rith chun srutha uirbeach

D’fhéadfadh an rith chun srutha uirbeach nó rith chun srutha uisce dromchla an t-uisce báistí i mbailte agus i gcathracha go leor truailleán a bhailiú le linn a aistir, a bhféadfadh truailliú inár ndobharlaigh amhail aibhneacha agus lochanna a bheith mar thoradh air.

Treoir maidir le hUisce agus Pleanáil

Is é is aidhm leis an Treoir maidir le hUisce agus Pleanáil comhairle phraiticiúil a chur ar fáil d’údaráis phleanála maidir leis an gcaoi a bhfuil cuspóirí comhshaoil na Creat-Treorach Uisce (WFD) le comhtháthú go hiomlán sa chóras pleanála.

An tAcht um Thruailliú Uisce

Déantar roinnt cumhachtaí a tharmligean chuig údaráis áitiúla faoin Acht um Thruailliú Uisce, a thugann an chumhacht dóibh roinnt gníomhaíochtaí a chur i gcrích.

Pobail

Ceann de na príomhaidhmeanna atá ag tionscadal ‘Uiscí LIFE’ is ea a bheith ag obair le pobail chun feasacht a ardú i leith dhobharlaigh blue dot agus cur chun cinn a dhéanamh i leith a gcosanta agus a n-athchóirithe.

Iontaobhais Aibhneacha

Is féidir le grúpaí pobail atá ann cheana amhail Grúpaí Bailte Slachtmhara nó Comhairlí Pobail tionscadail a bhaineann le haibhneacha a dhéanamh agus d’fhéadfadh na tionscadal a bheith ag baint le feasacht a ardú nó leis an eolaíocht saoránach nó le hoibreacha ionsrutha fisiciúla.

Gluaiseacht Iontaobhas Aibhneacha na hÉireann

Tá Gluaiseacht Iontaobhas Aibhneacha na hÉireann cleamhnaithe le “hIontaobhas na nAibhneacha” arb é an scáthghrúpa d’Iontaobhais Aibhneacha ar fud Shasana, na Breataine Bige agus na hÉireann é.

An Clár um Fheabhsú Pobail

Is féidir le himeachtaí cultúir na Comhairle Ealaíon agus Éire Ildánach a bheith ina mbealach an-dearfach chun aird daoine a dhíriú ar fhadhbanna comhshaoil agus chun na naisc idir gnéithe difriúla dár n-oidhreacht agus dár gcultúr a léiriú. Beidh foireann an tionscadail ag eagrú cruinnithe agus imeachtaí rannpháirtíochta pobail, mar sin coinnigh súil amach anseo chun tuilleadh eolais a fháil maidir leis an gcaoi ar féidir leat a bheith rannpháirteach.

Eolaithe

Beidh eolas le fáil anseo de réir mar a bheidh an tionscadal ag dul ar aghaidh.

Nuacht & Imeachtaí

Nuacht

Minister Noonan launches EU Waters of LIFE project

April 29, 2022

Waters of LIFE project launch

The EU Waters of LIFE integrated project will be launched by Minister of State for Heritage, Malcolm Noonan on Friday 29th April in Kilmallock, Co. Limerick. Attendees will join us

Is iad seo a leanas na comhlachtaí a thacaíonn le hUiscí LIFE

Clár LIFE an Aontais Eorpaigh

Is faoin gClár LIFE a chuireann AE cistí ar fáil do bheartaíocht maidir le cúrsaí timpeallachta agus cúrsaí aeráide. Cuireadh tús leis in 1992 agus rinneadh na mílte tionscadal i réimse chosaint an chomhshaoil a chomhchistiú leis an gclár.

An Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta

Tá an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta freagrach as cinntiú go bhfuil na beartais, na rialacháin agus na hacmhainní cearta curtha i bhfeidhm chun an Chreat-Treoir Uisce a chur chun feidhme. Tá sé d’aidhm ag rannán uisce na Roinne na hacmhainní uisce in Éirinn a chosaint agus feabhas a chur orthu.

Eolas Tráthúil

Tionscadal ‘Uiscí LIFE’ seolta ag an Aire Noonan

Sheol an tAire Stáit don Oidhreacht agus Athchóiriú Toghchán, Malcolm Noonan TD, tionscadal Comhtháite Uiscí LIFE an AE go hoifigiúil Dé hAoine an 29^ú Aibreán in Óstán Deebert House, Cill Mocheallóg, Co. Luimnigh. D’fhreastail réimse leathan páirtithe leasmhara ó ar fud na tíre ar an imeacht.

I ndiaidh don Aire Nolan an seoladh oifigiúil a dhéanamh, tugadh an dream a bhí i láthair ar thuras allamuigh sa dúiche. Is iad foireann Forbartha Ballyhoura a threoraigh turas allamuigh amháin, agus thug siad na rannpháirtithe ar shiúlóid abhann Molanna, atá le hais Abhainn Chaoil ó Bhaile Uí Argáin i gCo. Luimnigh go dtí an Dairtheach i gCo. Chorcaí. Ar an dara turas allamuigh, tugadh na rannpháirtithe go dtí dhá shuíomh nach ndéantar monatóireacht orthu in Uiscí Uachtair na Lúbaí chun an bhitheolaíocht ionsrutha a scrúdú.

Léigh Tuilleadh

Minister Noonan launching the Waters of Life project

Dobharcheantair Phíolótacha

Tá sé fho-dhobharcheantar roghnaithe le bheith ina ndobharcheantair léirithe do thionscadal uiscí life. Déanfar bearta chun dul i ngleic le brúnna éagsúla lena n-áirítear hidrea-mhoirfeolaíocht, foraoiseacht, talmhaíocht, fuíolluisce agus brúnna eile a thástáil i gcúig cinn de na ceantair sin, agus feidhmeoidh an séú ceann ina limistéar rialaithe. Seachas an limistéar rialaithe, roghnaíodh na dobharcheantair seo mar go bhfuil baol ann nach mbainfidh siad amach an cuspóir ardstádais atá leagtha amach dóibh faoin bPlean Bainistithe Abhantrach d’Éirinn 2022- 2028.

Léigh Tuilleadh

Dobharlaigh a bhfuil Cuspóir Ardstádais acu

Is éard atá i gceist le dobharlaigh a bhfuil cuspóir ardstádais acu na haibhneacha agus na lochanna a bhfuil an caighdeán is fearr uisce acu. Tá cónaí ar an-chuid speiceas atá íogair don truailliú sna huiscí seo agus ní bheidís ábalta maireachtáil in uiscí a bhfuil caighdeán níos ísle acu. Tá staid fhisiceach nádúrtha ag uiscí a bhfuil ardstádas acu nach bhfuil athraithe de bharr ghníomhaíochtaí an duine e.g. níor dhírigh daoine daonna an cainéal abhann nó níor thóg siad struchtúir chrua chun tacú le bruacha na habhann. Tá caighdeán uisce den chéad scoth ag na huiscí seo gur beag cothaitheach iomarcach agus leabaí abhann sláintiúla atá acu nó nach bhfuil cothaitheach iomarcach agus leabaí abhann sláintiúla ar bith acu, atá saor ón iomarca sioltacháin.

Is éard atá i gceist le dobharlaigh a bhfuil Cuspóir Ardstádais acu nó dobharlaigh “blue dot” dobharlaigh a bhfuil ardstádas acu faoi láthair nó a bhí ardstádas acu le tamall anuas agus ar leagadh sprioc amach i leith a athchóirithe go mbeidh ardstádas acu i bPlean an Cheantair Abhantraí d’Éirinn 2022 go 2027.

Léigh Tuilleadh

Scéimeanna Íocaíochta Talamhaíochta Toradh-bhunaithe

Le Scéimeanna Íocaíochta Toradh-bhunaithe (RBAPS) ceanglaítear íocaíochtaí le caighdeán timpeallachta feirme, agus leibhéal íocaíochta níos airde a bheith ina thoradh ar chaighdeán timpeallacha níos airde. Roinntear gach talamh atá páirteach sa scéim, idir thalamh príobháideach agus talamh coimíneachta, ina gceapacha a bhfaigheann gach ceann acu scór bliantúil ó 0 go 10 ag brath ar chaighdeán na timpeallachta. Cinntíonn an scór seo na leibhéil íocaíochta. Bíonn tionchar ag caighdeán na sruthchúrsaí agus i gcás na dtalamh príobháideach – caighdeán bhainistíocht chlós na feirme, ar an íocaíocht dheiridh trí mheasúnú uile-feirme a dhéanamh.

Cuireann sé seo úinéir na talún, a scileanna, a shaineolas agus an t-eolas atá aige ar a thalamh in áit lárnach chun an tionscadal seo a fhorbairt agus cruthaíonn sé margadh nua do na seirbhísí comhshaoil a chuireann úinéir na talún ar fáil tríd an mbainistíocht talún a dhéanann sé. Cuireann sé deis iontach ar fáil d’fheirmeoirí sna dobharcheantair léirithe chun an ról tábhachtach a ghlacann siad inár gcomhshaol a chosaint, go háirithe na haibhneacha a bhfuil cuspóir ardstádais acu, a aithint agus ómós a thabhairt dóibh. Tugann sé deis freisin teacht aniar na bpobal feirmeoireachta a neartú.

Léigh Tuilleadh